Over Simon Carmiggelt

Ik wil het hier eens hebben over Simon Carmiggelt (1913-1987). Volgend jaar is het 25 jaar geleden dat hij stierf en nu is hij bijna vergeten. Toch was Simon Carmiggelt bij zijn leven veruit de populairste literaire schrijver van Nederland. Zo'n veertig jaar lang schreef hij zowat dagelijks een column in het Parool onder het pseudoniem Kronkel. Het waren doorgaans korte impressies van het leven in Amsterdam en dan vooral in de Amsterdamse kroegen. Een enkele keer een uitstapje naar Rome of Parijs. Aan het woord kwamen gewone mensen. De kracht van Carmiggelt was dat hij een situatie of een personage in enkele woorden voor je tot leven kon brengen. Je zag zo iemand voor je. Let maar eens op in het verhaal op bijgaande video. De columns werden regelmatig gebundeld en onder Carmiggelts eigen naam uitgebracht. Van de opbrengst kon uitgever De Arbeiderspers series onverkoopbare prachtboeken uitbrengen, zoals de serie Privédomein, prachtserie. Ik denk dat Carmiggelt wellicht niet anders kan dan wegzinken in vergetelheid. Zijn verhalen waren een kroniek van de tweede helft van de vorige eeuw en die tijd is voorgoed voorbij. Maar wie wil schrijven en wil zien hoe goed schrijven er uit ziet, neme het werk van Carmiggelt ter hand. Sylvia Witteman heeft een paar jaar terug een mooie bloemlezing samengesteld onder de titel: Ik lieg de waarheid. Met ook aandacht voor de tragische kant in het werk van Carmiggelt. Die kan ik aanraden.

Hoe onbereikbaar is Nigtevecht?

Op 28 december wandelde ik langs de Vecht tussen Breukelen en Nigtevecht. Het was grijs en guur weer en eigenlijk te warm voor de tijd van het jaar. Toch had dat grijze ook wel wat moois. Alles leek er oneindiger door. En ik kreeg zowaar weer wat meditatieve momentjes voortstappend onder een eindeloze hemel en een ver uitstrekkend landschap, van tijd tot tijd onderbroken door charmante plaatsen als Loenen en Vreeland met hun oude huisjes waar ooit de veenwerkers (hoe dacht u dat de Loosdrechtse plassen zijn ontstaan) woonden en de statige villa's van de rijke Amsterdamse kooplieden. Kortom, ondanks dat de wandeling over verharde wegen voerde die ik soms deelde met een enkele (bestel)auto was het een mooie winterwandeling. En soms moest ik wel even aan Schubert denken.
Het was de bedoeling de wandeling in Nigtevecht te eindigen en vanuit Nederhorst den Berg volgde ik de ANWB-bordjes naar Nichtevecht. Die voerden mij over een charmant kronkelend dijkje waarvanaf je Nigtevecht al aan de overkant kon zien liggen. Helaas heb ik Nigtevecht alleen zien liggen, want het pontje dat mij naar de overkant had moeten brengen was uit de vaart. Dezer dagen is Nigtvecht vanuit oostelijke richting niet bereikbaar. Ik ben toen via een pad door een weiland teruggelopen naar Nederhorst den Berg alwaar ik na een heerlijk glas Affligem Dubbel de bus naar Weesp nam.
De foto is genomen bij de oude militaire gevangenis bij Nieuwersluis.

Keurslijven?

Deze week werd bekend dat Tonnus Oosterhof de PC-Hooftprijs heeft gewonnen. Ik ken zijn werk te slecht om daar een oordeel over te hebben, maar ik ben blind bereid te geloven dat het verdiend is. Wat mij echter trof was wat ik las in diverse krantenberichten. Namelijk, en hier werd denkelijk het juryrapport geciteerd, dat Oosterhof de poëzie van diverse keurslijven heeft bevrijd. En dat van die keurslijven roept vragen op bij mij. Ik neem aan dat bedoeld wordt dat Oosterhof poëzie maakt op een wijze die andere dichters voor hem niet toepasten. Dat begrip keurslijven suggereert dan dat die andere dichters dat niet deden, omdat ze dachten dat het niet mocht. En dat vraag ik mij af.

Kerstconcert 2012 "Stille Nacht"

Hét kerstlied aller kerstliederen is natuurlijk Stille Nacht of Silent Night op zijn engels. Er zijn vele versies van dit lied. Niemand echter heeft het ooit gezongen als de legendarische Amerikaanse gospelzangeres Mahalia Jackson (1911-1972). Daarom is dit kerstconcert gewijd aan deze zangeres.

Definities, of niet

Het gebeurde vooral tijdens de literatuurlessen op de middelbare school. De leraar nodigde ons dan uit een definitie te formuleren van een begrip als literatuur (soms ook van kunst), of van poëzie. Een definitie is een zin die als eigenschap heeft dat ze een aantal kenmerken benoemt die in die samenstelling enkel en alleen betrekking hebben op het te definiëren verschijnsel. Deze voorgaande zin bijvoorbeeld is een definitie van het verschijnsel definitie. Bij het verschijnsel 'definitie' gaat het dus. Maar bij zaken als kunst, literatuur, poëzie en muziek zijn de moeilijkheden groter. Ik heb in ieder geval nog nooit omschrijving gelezen of gehoord die voldoet aan de hierboven genoemde definitie en die genoemde zaken als kunst, literatuur, poëzie en muziek sluitend omschrijven. Dit brengt mij tot de gedachte dat het zoeken naar definities wellicht minder vruchtbaar is dan vele mensen denken. Wel kunnen we zeggen dat als iemand ergens bijvoorbeeld het woord poëzie noemt de meeste mensen daar toch een grotendeels overeenstemmend beeld bij hebben. Daar kunnen afwijkingen bij optreden. Sommige mensen vinden bepaalde zaken tot het domein van de poëzie behoren die anderen daar niet toe vinden behoren. Toch blijft er een grote gedeelde verzameling over waarover grote concensus bestaat. Die afwijkingen komen bij een open gesprek vast wel aan het licht en kunnen zo'n gesprek enkel verlevendigen. Wellicht moeten we ons daarmee tevreden stellen.

Velazques, portret van Innocentius X

Portretkunst is niet altijd de meest opwindende kunst. Je ziet fraai opgedirkte figuren die blijmoedig, dapper of trots de wereld in kijken. Je moet dan wel Frans Hals of zo heten, om daar wat genietbaars van te maken. Maar soms kom je een portret tegen dat tegen je zegt: "Stop, kijk eens naar mij." Zo'n portret heeft de spaanse schilder Diego Rodríguez de Silva y Velázquez (1599 - 1660) gemaakt van de toenmalige paus Innocentius X. Het hangt in het Romeinse museum Pamphili (Innocentius X was een telg van de familie Pamphili), een museum dat ik u van harte kan aanbevelen. Wat Velasquez heeft geschilderd is een portret van de machtigste man op aarde, alert, waakzaam, niets ontgaat hem, maar ook moe en op zijn hoede. En deze man kijk je recht in de ogen. Innocentius bezag dit werk met gemengde gevoelens. Hij zag het genie van Velasquez, maar zo liet hij de schilder weten: "Dit schilderij is té echt." En wie het werk ziet in een zijkamertje van het voormalige Palazzo Pamphili, begrijpt wat deze paus bedoelde. Gaat het zien, wanneer u eens in Rome bent.

Weekendconcert 10 december: Rodelinda van G.F. Handel

Vorige week was ik in de Pathébioscoop aan het Spui in Den Haag. Daar was ik via een satellietverbinding getuige van een uitvoering van de opera Rodelinda van George Frederick Handel. Een opera vol liefde, trouw, ontrouw, verraad, misverstanden, machtswellust en op het laatst een happy end. De opera zat boordevol aria's en had weinig recitatieven. Dat was enerzijds wel wat hinderlijk voor de handeling waar de vaart flink uit werd gehaald. Maar de liefhebber van Handels muziek kwam ruimschoots aan zijn trekken. De man schreef prachtige aria's. Zoals hier in deze concertante uitvoering, Ritorna oh Caro, oftewel Keer terug o liefste.

Winter

Ik ben geen wintertype, nooit geweest en zal ik wel nooit meer worden: te donker, te grijs, te koud. Maar we leven hier nu eenmaal in een land waar het elk jaar winter wordt en voor verhuizen naar een winterloos land staan wetten in de weg en praktische bezwaren en ook weemoedigheid die niemand kan verklaren. Dus moeten we de winter maar verdragen en met een goeie centrale verwarming gaat het wel. En de eindejaarsfeesten van kerst en oud en nieuw, voorafgegaan door Sinterklaas maken het nog dragelijk. Januari is eigenlijk de ergste maand. Dan gebeurt er niks. Er is kou, grijsheid en donkerte. In februari krijg je doorgaans weer hoop. De crocusjes komen weer op, de dagen worden merkbaar langer. Voor de liefhebber is er carnaval. En soms als de wind gunstig is kan het zonnetje al verrassend mild en lucht al vriendelijk zacht van karakter zijn. Januari ondertussen kan eigenlijk dan nog het beste koud zijn. Maar dan niet grijs koud zoals we de afgelopen jaren hebben gehad, maar helder koud met blauwe luchten en heldere sterrenhemels en strenge vorst van -15 graden of nog kouder. En dat je dan schaatsers tussen de rietkragen door ziet schaatsen. En geen sneeuw. Daarvan heb ik sinds de laatste twee jaar eigenlijk weer genoeg. 't Is wel mooi, maar de overlast is erger.

Tegenstanders van de Euro

Er zijn mensen die vanaf het begin tegen de invoering van de Euro waren. Zij roepen nu in koor: "Zie je wel we hadden gelijk. Van de Euro komt enkel narigheid". Zij zijn te vergelijken met mensen die tegen de aanleg van dijken waren. En als er dan zo'n dijk doorbreekt, roepen zij: "Zie je wel, zo'n dijk brengt enkel narigheid." De fout is dat zij denken dat we iets anders hadden kunnen doen dan de Euro invoeren.

Hockeysport, waarom ik die niet serieus neem

Een van de weinige sporten (naast korfbal en schaatsen) waarin Nederland structureel hoge ogen gooit internationaal is hockey, een voormalige Engelse kostschoolsport waarbij de spelers van twee teams met behulp van een houten lat die aan het eind een kromming heeft een kleine bal in het vijandelijke doel moet zien te manoevreren. In deze sport wordt Nederland met grote regelmaat Europees of wereldkampioen. En ook olympische medailles, waaronder gouden, worden met een zekere regelmaat binnengehaald, zowel door de heren als ook door de dames.
Toch kan deze sport bij mij weinig enthousiasme te weeg brengen. De oorsprong van deze relatieve onverschilligheid stamt uit de jaren '70. Ik had de radio aan en hoorde napraten over een hockeywedstrijd die door het Nederlandse team was verloren terwijl ze, gezien de krachtsverhoudingen, eigenlijk hadden moeten winnen. Het was tijdens een of ander groot toernooi (europees, wereldkampioenschap, olympische spelen, of championstrophy, een volstrekt overbodig toernooi overigens dat laatste) en een van de spelers van het Nederlandse team kreeg een microfoon onder zijn neus. Het zou Ties Kruize geweest kunnen zijn, of een ander. Op de vraag waarom het team had verloren luidde het antwoord: "Omdat de strafcorner niet liep." Toen brak mijn klomp. De strafcorner wordt altijd genomen in de linkerhoek van het strafschopgebied. De speler die hem in mag schieten, mag die bal opvangen, stilleggen en 'm dan een enorme hengst richting doel geven. Scoringskans is vrij groot. Het is ongeveer vergelijkbaar met een vrije trap bij het voetbal net buiten het strafschopgebied. Het is een straf voor het overtreden van de spelregels, iets wat idealiter helemaal niet zou moeten gebeuren tijdens een wedstrijd. Een doelpunt moet ontstaan door met behendig manoevreren en slim samenspel de bal voor en uiteindelijk in het doel van de tegenstander te krijgen. Een strafbal of strafcorner moet daarbij iets extra's zijn wat wel eens voorkomt. Maar een sport waarbij het succes van een team afhangt van het vermogen zo'n strafbal of strafcorner uit te lokken en dan langs die weg te scoren, kan ik niet serieus nemen.

Weekendconcert 26 november, Gustav Mahler

Het probleem een beetje met de symfonieën van Gustav Mahler is dat-ie soms te veel wil uitleggen met de noten die hij schrijft. Iemand heeft zijn muziek ooit omschreven als op muziek gezette programmaboekjes. Dat is wellicht iets té chargerends, maar ik begrijp wel wat-ie bedoelt. Gelukkig hebben zijn liederen teksten, teksten die een groot deel van het verhaal al vertellen. Dus kan Mahler zich in de noten inhouden en zich van tijd tot tijd beperken tot een eenvoudig thema in de klarinet, de hobo, of de viool. Terwijl de stem (en in dit geval de weergaloze stem van Jessye Norman) met een aangrijpende en soms ingehouden melodie het verhaal vertelt. Orkest: New York Philharmonic, dirigent: Zubin Mehta.

Multatuli

Zojuist uitgelezen: de biografie van Multatuli door Dik van der Meulen. Een groot schrijver (Multatuli meen ik), maar een moeilijk mens dat blijkt maar weer eens. Zo werkte hij zich voortdurend in de financiële nesten, wist vrienden van zich te vervreemden door onvoorspelbaar gedrag en behandelde zijn eerste vrouw Tine en zijn kinderen niet altijd even netjes. Toch blijft hij me als mens wel sympathiek. Hij was op een milde manier wat excentriek en had denkbeelden die niet altijd consistent maar wel uitdagend waren. Zowel conservatieven als socialisten zagen in hem een mogelijke medestander, om maar wat te noemen. Het werk van Multatuli heb ik altijd met gemengde gevoelens tot mij genomen. In de Havelaar zijn de Droogstoppelhoofdstukken (Droogstoppel leek een beetje op Multatuli), Saïdjah en Adinda en de tafelgesprekken geniaal. Die briefwisseling aan het eind echter is ronduit saai. Ik vind de Havelaar in zijn totaal een zeer goed boek, maar niet het beste uit onze literatuur. Dat is nog steeds De boeken der Kleine Zielen van Couperus. Overigens heb ik de biografie ademloos uitgelezen en dat is een compliment voor Van der Meulen (uiteraard bij uitkomen van het boek in 2004 al voldoende gecomplimenteerd, o.a. met AKO-prijs).
****

Door de Krimpenerwaard

Deze week liep ik dwars door de Krimpenerwaard (het gebied tussen de Lek en de Hollandse IJssel) van Schoonhoven naar Haastrecht. Eigenlijk was het plan door te lopen naar Gouda, maar daar kwam niks van terecht. Schoonhoven is een alleraardigst oud-Hollands stadje. Soms lijkt het wel alsof het oude Holland geheel door Anton Pieck is bedacht. Schoonhoven is daar een voorbeeld van. Een groot deel van mijn wandeling liep langs de Vlist, een kronkelend riviertje dat stroomt tussen de Lek en de Hollandse IJssel van Schoonhoven naar Haastrecht. Wie houdt van het Hollandse polderland (en ja daar houd ik van), kan in de Krimpenerwaard zijn of haar hart ophalen. Soms heb je plaatsen waar Nederland perfect plat, weids (of is het wijds) en leeg schijnt en je de kreet "Nederland is vol" welhaast belachelijk voorkomt. Zo ver het oog reikt vlakke graslanden met her en der wat weldoorvoede koeien met welgevulde uiers. In Schoonhoven koffie gedronken in eetcafé Aan de Brug. Behalve mij waren er nog twee klanten die in het engels (een in Italiaans accent) een zakelijk gesprek hielden. In het dorp Vlist heb ik thee gedronken in een gelegenheid waarvan ik de naam vergeten ben. Uiteindelijk besloot ik de tocht met opnieuw thee in café-restaurant Over de Brug.

Fernando Lameirinhas

Gisteren heb ik in het Culemborgse Theater De Fransche School een optreden bijgewoond van de in Nederland woonachtige Portugese zanger Fernando Lameirinhas. De muziek die hij bracht bevatte duidelijke Portugese elementen. Maar hoewel de invloed van de Fado merkbaar was, kon je toch niet spreken van een fadoconcert. Lameirinho zelf liet in zijn slotwoord doorschemeren zich te ergeren aan het feit dat het publiek van een Portugese zanger altijd Fado verwacht. De Portugese volksmuziek heeft zoveel meer te bieden. En dat liet Lameirinho horen. Wat vooral opviel waren de vindingrijke arrangementen in de begeleiding die in goede handen waren van bassist en broer Alberto Lameirinhas en de uitblinkende pianist Juan Pablo Dobal. Deze laatste wist met een paar virtuoze jazzy solo's de handen van het publiek enthousiast op elkaar te krijgen. Het drietal had toch al weinig moeite het publiek mee te krijgen door de aanstekelijke melodieën en de charmante uitstraling van Fernando Lameirinhas zelf. Door de inventieve arrangementen ontsteeg het programma de geitenwollen kneuterigheid die soms aan volksmuziekconcerten kleeft. Kleine kritiekpuntjes zijn dat hij tussen de nummers door soms wat veel praatte en ik was wat minder onder de indruk van de twee pogingen een lied in het Nederlands te zingen (hoewel ik wel respect heb voor de moed). Al met al was het toch een meeslepende voorstelling waar een behaaglijke warmte vanuitging en waar je makkelijk in meeging, ondanks de soms wat melancholieke strekking van de liedjes. Afscheid en verlies liepen als een rode draad door het concert. Het portugees is natuurlijk bij uitstek een taal met een prachtige diepe klank. Na afloop ging ik met de Portugese zon in mijn hoofd de mistige novembernacht in.
****

Disneyland

Vorige week was ik in Disneyland Parijs. Ik had me voorgesteld daar een en ander over te kunnen zeggen op dit blog. Maar eigenlijk valt er niet veel over te melden. Het is groot met veel kitsch, alomtegenwoordige muziek, duur voedsel volgens het fastfoodprincipe en typische pretparkattracties maar dan in Disneyvormgeving. Het was buiten het seizoen dus de drukte viel mee. Ik was als begeleider daar met een groep mensen met verstandelijke beperking. Zelf zou ik er nooit heen gaan. En dat blijft zo.

Ajax is leuk maar onbelangrijk

Voetbal is een spel. Van tijd tot tijd een vermakelijk spel om te aanschouwen, zeker in vroeger dagen. Toen waren de spelers van de voetbalclub Ajax zeer bedreven in het spelen van dit spel. Zij werden de besten van Europa en zelfs van de wereld. Met name een van hen die Johan Cruyff heette. En zowel die bedrevenheid en het feit dat ze vaak wonnen, gaf velen in Nederland een plezierig gevoel en dat de media daar kond van deden is ook nog wel verdedigbaar. Maar laten we wel wezen, echt belangrijk is het niet. Als Ajax al die wedstrijden niet gewonnen had, zouden verschillende mensen daar teleurgesteld over zijn, maar daar zouden ze wel overheen gekomen zijn. Zoals ze nu, nu Ajax niet zo vaak meer wint ook gewoon door leven. En Den Uyl was gewoon premier van Nederland geworden en de oliecrisis was gewoon doorgegaan. En eigenlijk zouden de meeste mensen net zo gelukkig of ongelukkig geweest zijn in 1995, nog steeds onder een paars kabinet. Het maakt dus helemaal niks uit wie de baas is van Ajax (behalve voor de mensen die graag baas willen worden en voor hun eventuele ondergeschikten). Dus waarom nu al die aandacht in de media? De Belgische kabinetsformatie bijvoorbeeld is belangrijker.

Weekendconcert 18 november: Anton Webern

De composities van Anton Webern (1883-1945) zijn altijd uitzonderlijk kort. Een symfonie duurt maar net vijf minuten. Toch zijn de werken van Webern zeer intens, ondanks het spaarzame notenmateriaal. Wie muziek van Webern wil blijven volgen, moet eigenlijk zo luisteren dat geen noot je ontgaat. Webern helpt je daarbij door zeer helder en transparant te componeren (zijn kracht). Luister bijvoorbeeld hier eens naar zijn pianovariaties, uitgevoerd door de legendarische pianist Glenn Gould.

De lelijke winterjassen

Het wordt weer kouder, dus mensen halen hun winterjassen weer uit de kast. Nu had ik zo gehoopt dat ze nou eindelijk uit de mode zouden zijn. Ik heb het over die kunststof winterjassen, gewatteerd aan de buitenkans en doorgaans uitgevoerd in de kleuren zwart, grijs en poepkleur (zie hiernaast). Het is verbijsterend dat deze jassen zo massaal gedragen worden, want iedereen kan toch zien dat ze ontzettend lelijk zijn. Het straatbeeld van welke stad of dorp dan ook wordt verziekt door deze glimmende Michelinmannetjesjassen. Veel mensen lopen dus voor het naar buiten gaan naar hun kapstok, zien die weerzinwekkende lelijkheid daar hangen en zeggen enthousiast: "Ja, dat trek ik aan en daarmee vertoon ik mij aan andere mensen." Waarom, waarom. Wellicht moet het bewustzijn dat deze jassen oerlelijk zijn nog pregnanter onder de mensen worden gebracht.

Weekendconcert 13 november: Anton Dvorak

Eigenlijk is het weekend al weer bijna voorbij, maar toch nog een weekendconcert. Van Dvorak word je blij. Dat komt omdat-ie altijd van die heerlijke aanstekelijke melodieën uit zijn notenmateriaal weet te toveren. Als Tsjech moest-ie natuurlijk ook blaasmuziek componeren. Het beroemdste wat dat betreft is bijgaande serenade. Dat openingsthema fluit u morgen nog, op weg naar school en kantoor, en blijft de hele dag als vrolijke metgezel bij u. Dàt is de kracht van Dvorak.

Het raadsel van opname A

Op radio4 is op de late zondagmiddag het programma Discotabel. Het is al een oud programma, bijna dertig jaar oud. De formule is dat een panel van muziekkenners fragmenten uit nieuwe cd-opnames beluistert en daar vervolgens zijn of haar oordeel over geeft. De panelleden weten vooraf niet wie de uitvoerenden zijn. Dat oordeel kan soms behoorlijk genadeloos zijn. Hoogtepunt van dit programma is altijd De Vergelijking. Hierin worden drie opnames van het zelfde muziekstuk naast elkaar gelegd. Ook nu weer zonder dat de panelleden weten wie de uitvoerenden zijn. Er wordt gesproken van opname A, opname B en opname C. En dat is ook de volgorde. Nu doet zich iets merkwaardigs voor. Opname A wordt namelijk altijd als minste beoordeeld. Dat is een raadsel. Ik neem aan dat de redactie van het programma de volgorde volstrekt willekeurig bepaalt. Dat ze niet de duidelijk zwakste aan het begin stelt. Of zou het zo zijn dat wanneer een mens moet kiezen uit drie objecten die na elkaar getoond of verklankt worden, hij of zij altijd de eerste de minste vindt. Maar als opname A als minste wordt beoordeeld, gebeurt dat altijd met zo op het oor plausibele argumenten. Ik ben wel eens benieuwd of iemand dit raadsel kan oplossen. Waarom komt opname A altijd als minste uit de bus? Wellicht is daar een soort Douwe Draaisma-achtige verklaring voor. Overigens heb ik de neiging om van de weeromstuit een voorkeur voor opname A te hebben: immers de underdog en die kwaliteitsverschillen die de panelleden waarnemen, hoor ik meestal niet of nauwelijks.

Koppen tussen haakjes

Een verschijnsel dat je tegenwoordig steeds vaker ziet is dat de kop boven een bericht tussen haakjes staat. Zo'n kop bevat dan een op het eerste gezicht uit een vrij sensationele mededeling. Maar pas in de tweede oogopslag zie je dat de kop tussen aanhalingstekens '...' staat. Hier wordt dus geen sensationele gebeurtenis gemeld, maar iemand geciteerd die zich in die richting heeft uitgelaten. Dan zie je bijvoorbeeld een kop: 'Obama treedt af' en dat trekt de aandacht, want normaal gesproken moet Obama nog een jaar. Dan pas in de tweede blik zie je de haakjes/aanhalingstekens. En dan blijkt het artikel te gaan over een of andere meneer of mevrouw die ergens als zijn mening ten beste heeft gegeven dat volgens hem of haar Obama er goed aan zou doen af te treden. Dit is een hypothetisch voorbeeld. Het doel lijkt me duidelijk: door de kop tussen haakjes hoopt de betrokken redactie meer aandacht voor het bericht te genereren. Ik houd daar niet van van dergelijke trucjes.

Weekendconcert 4 november Edgar Varese

Deze week een stuk van Edgar Varèse (1883-1965). En wel het stuk voor fluitsolo getiteld Density 21.5.

Waarom ik voor buitenlandse schaatsers ben

Vanaf vandaag is er het hele weekend weer schaatsen op tv. Het Nederlands Kampioenschap Afstanden om precies te zijn. Uiteraard zal hier een Nederlander winnen, Nederlands Kampioenschap tenslotte. Bij de schaatssport doet zich het eigenaardige verschijnsel voor dat ik bij internationale wedstrijden altijd hoop dat een niet-Nederlander wint. Dit terwijl ik bij andere sporten toch net zo chauvinistisch ben als de meeste andere mensen (hoewel ik chauvinisme eigenlijk een raar irrationeel verschijnsel vindt).
Ik denk dat deze voorkeur iets te maken heeft met het feit dat buitenlanders hier de underdog zijn. Zo'n Tsjechische Sáblikova moet naar een ander land en van haar eigen spaarcentjes om te kunnen trainen. Dus als zij wereldkampioen wordt in plaats van Nederlandse schaatsters met dikke vette sponsors achter zich en alle faciliteiten met een vingerknip bij de hand, dan vind ik dat mooi. En als altijd alleen maar Nederlanders winnen, krijgt de schaatssport iets provinciaals. Helaas krijg ik vaak niet mijn zin, zeker niet als Sven Kramer straks weer volop mee gaat doen. Gelukkig zijn Nederlanders een ramp op de 500 meter. En ik zou willen dat de Noren weer eens serieus meededen, toch een natie met een groots schaatsverleden.

Hadden we Landscape Channel nog maar.

In de tachtiger jaren had je, in de begindagen van kabeltv, een televisiezender die heette Landscape Channel. Weinigen zullen er ooit van gehoord hebben, want de zender zond alleen diep in de nacht uit op tijdstippen dat andere zenders het voor gezien hielden (24 uur televisie stond toen nog in de kinderschoenen). Wat je zag waren beelden van mooie landschappen, lieflijk ruisende beekjes, wuivend gras, kabbelende golfjes, een treintje dat zich door een idyllisch landschap kronkelt, dat soort werk. Dit alles onder begeleiding van rustige, vaak klassieke, instrumentale muziek. Er ging iets ontspannends uit van het kijken er naar.
De eigenaar hoopte een en ander te bekostigen met de verkoop van de begeleidende muziek. Dat werkt uiteraard niet zo en na twee jaar verdween de zender weer, hoewel op satelliet nog wel eens dergelijke initiatieven de kop opsteken, schijnt het. Eigenlijk wel jammer dat zo'n zender er mee ophoudt. Het lijkt me eigenlijk wel mooi als je op tv een zender hebt die gewoon niets anders dan heel de dag niets anders dan mooie plaatjes uitzendt. Als een soort bewegend schilderij op de achtergrond. Desnoods zet je het geluid af en je eigen muziek aan. Maar ja, welke adverteerder gaat daar nu op in.

American Chopper

Zo nu en dan zag ik op Discovery Channel een aflevering uit de serie American Chopper. Dit was een reality-soap over de vader en zonen Teutul die een bedrijfje runden onder de naam OCC. Wat zij deden was op bestelling motors bouwen naar een individueel ontwerp, met dien verstande dat het altijd choppers waren (van die motors met hoge sturen en een ver vooruit geplaatst voorwiel, zoals ze populair werden na de film Easy Rider). Wat deze serie zo boeiend maakte was, zeker in het begin, de toewijding waarmee aan die motors gewerkt werd. Je zag macho-kerels heel secuur met een dun penseeltje een schildering aanbrengen op de benzinetank. Spannend was ook altijd de deadline die dan niet op tijd gehaald dreigde te worden, omdat een of ander onderdeeltje niet tijdig geleverd werd of niet bleek te passen. Dan was het gescheld en dus de bliepjes niet van de lucht. Grappig was altijd het optreden van pa Teutul, een grote stevig gebouwde man vol tatoeages en een enorme lawaaisnor. Hij kon vreselijk schelden zodat zijn tekst dan volledig schuilging onder de bliepjes. Later in de serie krijgt hij een conflict met een van zijn zoons. Het gaat dan voornamelijk daarover en minder over het werken aan de motors. De laatste tijd zie ik het niet zo vak meer. Ik weet niet eens zeker of de serie nog uitgezonden wordt.

Van Lunteren naar Otterlo

Gisteren wandelde ik van Lunteren naar Otterlo, een fraaie herfstwandeling door de uitlopers van de Veluwse bossen. Na een kop koffie in hostellerie (beetje aanstellerige aanduiding maar de koffie was goed) De Lunterse Boer liep ik via brede zandwegen omzoomd door herfstig gekleurde bomen en regelmatig uitziend op grauwe reeds beoogste akkers. Het weer was goed, droog, wat weinig zon, maar een aangename temperatuur voor de tijd van het jaar. Wel viel me weer op de alomtegenwoordigheid van de firma Heras in de Nederlandse bossen. Als ze zo veel bos door hekwerk moeten omringen, zouden ze toch moeten zorgen dat de vormgeving van hun produkt beter aansluit bij de omgeving. Die hekken zijn ronduit lelijk.
Het dorp Otterlo zelf is niet zo interessant, alleen een vroeggotisch dorpskerkje spreekt tot de verbeelding. Daar vlakbij dronk ik op een terras nog een kop thee. Helaas was de koster van voornoemd kerkje bezig met een luidruchtige blower (kan zo'n ding nou echt niet geruisloos gemaakt worden?) de bladeren van het kerkhof te verwijderen. Daardoor ging het rustieke karakter wel wat verloren.

Synaphaï

Het stuk Synaphaï uit 1969 van Iannis Xenakis heeft iets beklemmends. Het is een stuk voor piano en 85 instrumenten. Aanvankelijk heeft de piano de overhand. Hij maakt zich werkelijk zeer druk, maar wekt de indruk ondanks al zijn drukke bewegingen geen meter vooruit te komen. De piano doet denken aan iemand die vooruit wil en voortdurend worstelt om verder te komen. Het orkest is daarbij alleen maar een dwarsligger die meer tegenwerkt dan meehelpt. Uiteindelijk zal het orkest ook gaan domineren en blijft het pianospel gepruttel.

Verschil tussen leven en dood 2

Al wie leeft is soms wel eens buiten adem.

Weekendconcert 27 oktober

Dit maal eens Beethoven in het weekendconcert, het tweede deel uit zijn Cellosonate nummer 5 deel 2. Daniel Morganstern, cello en Eric Larsen, piano.

Verschil tussen leven en dood 1

Wie niest, leeft. Wie leeft, niest van tijd tot tijd.

Heeft DWDD het nog?

Tot op heden was ik een trouwe kijker naar De Wereld Draait Door. Een van de aantrekkelijke kanten werd gevormd door de onverwachte dingen die soms gebeurden. Of dingen die je gewoon niet verwacht in een prime time populaire talkshow. Er was vaak wat bijzonders: een mini-opera, een muziekstuk bestaand uit 4.30 minuten stilte, de DWDD-recordings en dat soort dingen. Dus aan het begin van het seizoen was ik nieuwsgierig waarmee ze nu weer zouden komen. En dat valt dit seizoen een beetje tegen. De gebruikelijke formule wordt nog wel afgewerkt: drie gesprekjes, een stukje muziek van een minuut en grappige tv-fragmentjes. Maar die dingen die het programma net dat beetje extra geven blijven nu uit. Dat leidt er toe dat ik steeds meer in de verleiding kom in plaats van DWDD naar bijvoorbeeld The big bang theory op Veronica te kijken.

Weiden en luchten in Noord-Holland

Gisteren wandelde ik tussen Krommenie en Uitgeest. Wie van wijdsheid houdt en uitgestrekte luchten, komt hier in dit stuk Noord-Holland volledig aan zijn trekken. Ik liep via een smal fietspad dat eerst langs het Noordhollands Kanaal voerde en vervolgens langs het Uitgeestermeer naar Uitgeest. Het uitzicht wordt er bepaald door weiden en luchten die beiden nu straalden in gedempt oktoberlicht. De gehele dag stond een gouden najaarszon boven het vlakke land en frisse wind die al een beetje naar winter ruikt, verfrist de ziel. Het haventje op de foto ligt tegenover het clubhuis van een scoutingvereniging die Stierop heet, waarom weet ik niet. In Uitgeest een heerlijk kopje thee gedronken op het terras van Bistro-Bar Schipperrijk met uitzicht over het meer.

De Sint Bavo in Haarlem

Wie van het werk van Pieter Saenredam houdt moet zeker een bezoek brengen aan de Sint Bavokerk in Haarlem. Niet omdat er werk van Saenredam te bezichtigen valt (op 1 reproductie na). Nee, wie door de Sint Bavo loopt, heeft het gevoel door een schilderij van Pieter Saenredam te lopen. Niet verwonderlijk dat Saenredam er veel gewerkt heeft. Bijvoorbeeld bijgaande foto, gemaakt toen ik op 21 oktober Haarlem bezocht, zou een schilderij van Saenredam kunnen zijn.

Weekendconcert 21 oktober: G.F. Handel Dixit Dominus

Niets sprankelt zozeer als de muziek van Georg Friedrich Händel. Hier is Dixit Dominus met het briljante openingskoor, gevolgd door een stralend duet. Hier in een volledig Japanse uitvoering. http://youtu.be/BcgOLMloEOI

Knellende banden?

Het stond deze week weer in de VPRO-gids. "De leden van de Cobrabeweging vonden elkaar in hun afkeer van de knellende banden waarin de naoorlogse kunst verzeild was geraakt". Wanneer ik zo'n formulering lees, roept dat bij mij altijd een vraag op. Want, wat we maar voor waar moeten aannemen is dát de kunst na de oorlog in knellende banden verzeild was geraakt. Ik kan dit niet met zoveel argumenten weerspreken. Ik ben geen kunsthistoricus. Maar iets van twijfel knaagt aan mij. Ik kan mij voorstellen dat de leden van de Cobrabeweging dit riepen, omdat zij dit zo ervoeren. En zij ervoeren dit zo, omdat zij aanvankelijk geen erkenning kregen voor hun werk. Later toen zij meer erkenning kregen en meer aanhang ging die aanhang ook geloven dat zonder Cobra de kunst gevangen zat in knellende banden. Maar ik vraag mij dan wel eens af hoe die knellende banden er dan uit zagen, behalve dan dat de toen leiding gevende museumdirecteuren en galeriehouders de schilderijen van Karel Appel, Constant en Corneille cs. nog niet zo mooi vonden. Dat was weliswaar, wellicht, ten onrechte. Maar knellende banden zijn het niet. Daarbij geeft deze formulering de suggestie dat andere kunstenaars die niet volgens de methode Cobra werkten en wier werken wellicht door voornoemde museumdirecteuren en galeriehouders mooi gevonden werden, eigenlijk niet serieus te nemen zijn. Hun werk ontsnapt immers niet aan die knellende banden. Ergens denk ik dat daarmee aan deze kunstenaars onrecht wordt gedaan.

Het Jos Verstappensyndroom

Voor ik ga uitleggen wat het Jos Verstappensyndroom is, wil ik allereerst zeggen dat ik het grootste respect koester voor deze Limburgse coureur. Hoe zou ik anders? 'k Heb niet eens een rijbewijs.
Jos Verstappen was een Nederlandse Formule 1 coureur die vooral actief was in de jaren '90. In Nederland heerste het geloof dat Jos Verstappen een grote was die Grand Prixen kon winnen en wellicht ooit wereldkampioen worden. Alleen déze race had-ie toevallig pech, of had-ie de verkeerde auto. Maar als-ie ooit de goede auto had en minder pech dan... Zo verstreken de jaren zonder dat Jos Verstappen iets van enige betekenis won. Dat kun je hem niet kwalijk nemen, maar ja. Ik denk dat wel vaker Nederlandse sporters gebukt gaan onder zo'n Jos Verstappensyndroom. Ik denk bijvoorbeeld aan een Robert Gesink. Het heeft denk ik te maken met de gedachte in Nederland dat we overal maar wereldkampioen in moeten worden. Belgen hebben dat bijvoorbeeld niet zo. Die zijn alleen maar goed in wielrennen en biljarten en daar zijn ze, volgens mij dik tevreden mee. Belgen hebben ook geen sporters met een Jos Verstappensyndroom. Ik heb overigens ook het grootste respect voor Robert Gesink. Zelf ben ik na 30 kilometer rustig pedaleren alweer moe.

Oktoberzon

Het mooiste licht dat er bestaat is de oktoberzon. En dat was er vandaag volop, dus een goede reden om er opuit te gaan. Ditmaal voerde de tocht van Heusden naar Drunen. Eerst het oude vestingstadje aan de Maas met zijn oude straatjes vol kinderkopjes. Vervolgens de weidse (of is het wijdse) blik op de maasdijk tussen Heesbeen en Doeveren. Tussen Doeveren en Elshout ligt een oude Slaperdijk die kronkelend zich slingert door het Brabantse land, hier nog vlak vol grazige weiden. Onderweg werd ik nog ingehaald door een groepje van vijf opgewekte dames. Die hadden er behoorlijk de vaart in. Het was een mooie tocht. Niet te ver: een kilometer of 15 wellicht. In Drunen werd ik hartelijk begroet door een inwoner die mij meedeelde dat het mooi wandelweer was. De inwoner wees mij de weg naar de dichtstbijzijnde bushalte. Dat was aardig van hem.

Weekendconcert 13 oktober

Een paar jaar geleden zong ik met het koor waar ik toen deel vanuit maakte het prachtige lied Zigeunerleben van Robert Schumann (1810-1856). Onze gemiddelde leeftijd was wel een stuk hoger dan het koor dat ik hier presenteer. Het Tölzer Knabenchor.
Robert Schumann: Zigeunerleben

Een boekje in het bos

Op een mooie septemberdag maakte ik een korte wandeling van Bilthoven naar Lage Vuursche door de Ridderoordsche bossen. Het pad voerde mij langs een open plek waar een kleine boerderij stond. Voor die boerderij stond langs het pad, zo'n houten kistje en een doosje waarin je geld kon doen. Zoiets zie je wel vaker. Je kunt dan tegen een kleine betaling wat appels, pruimen of ander ooft dat dan juist oogstklaar is meenemen. Echter in dit kistje lag geen fruit van het land. Nee in dit kistje lagen boeken, tweedehands pocketboeken die je voor een euro per stuk mee mocht nemen. Ik koos voor Droomkoninkje van Herman Heijermans (1864-1924). Dit boek ben ik nu aan het lezen. Heijermans is vooral bekend geworden als toneelschrijver (denk maar aan Op hoop van zegen en Eva Bonheur). Droomkoninkje is een van zijn laatste werken, gepubliceerd in het jaar van zijn dood. Het gaat over een elfjarige licht gehandicapte jongen. We zien de wereld vanuit zijn perspectief. Dat levert ontroerende passages op. Ik ben nog aan het begin en heb al kennisgemaakt met de jongen en zijn beide lieve ouders, zijn pasgeboren zusje en de feeksachtige buurvrouw. Je voelt meteen een grote sympathie voor dit gezin, maar de onheilswolken pakken zich al samen, wanneer vader op de dag dat zijn dochter geboren wordt, zijn baan verliest. Benieuwd hoe dit verder gaat. Op de foto: Villa Eijkenstein halverwege Bilthoven en Lage Vuursche.

Wagners Parsifal

De mooiste akte van Wagners Parsifal is ongetwijfeld de tweede. Daarin zien we de volwassenwording van Parsifal. Na Kundry's kus breekt het besef door dat hij een job te doen heeft. En een man die weet dat er een taak voor hem ligt, is volwassen..

Wandeling langs de Kromme Rijn

Zaterdag 8 oktober maakte ik een wandeling langs de Kromme Rijn vanaf het centrum van Utrecht tot aan het landgoed Oud-Amelisweerd. Het was de bedoeling verder te gaan, maar hevige stortbuien wierpen mij zo vol water (vooral in mijn schoenen) dat mij de lust tot verder lopen wat verging. Gelukkig vond ik een schuilplaats in het gezellige café bij de Stayokay (een prettig alternatief voor hen die de drukte van het bekende theehuis te veel vinden). Het is een wandeling die ik vaker maak, want het is prettig toeven op het smalle wandelpaadje langs de Kromme Rijn. Aan het ontbrekende gebladerte kun je wel zien dat de foto niet afgelopen zaterdag is gemaakt.

Een nieuw begin

Dit wordt mijn eerste blog op Blogger. Mijn vorige host is door een uit de hand gelopen migratie in het ongerede geraakt. Daarom dit nieuwe blog. Hier komen mijn ideeën over kunst, cultuur, politiek, wandelen en reizen te staan. Ik hoop een lezenswaardig blog te kunnen bieden, voor wie daar geïnteresseerd in is.