23 september: Van Zaandijk tot Ilpendam

Afgelopen zondag wandelde ik van Zaandijk naar Ilpendam, een tocht van 18 kilometer dwars door het Noord-Hollands landschap. Het weer was overwegend bewolkt, hoewel af en toe een bleek zonnetje zich toonde. Het was niet koud en dus eigenlijk best fatsoenlijk wandelweer. Wie in deze streek gaat wandelen moet de schoonheid van de leegte kunnen ervaren. Weidse weiden waarin zwart-witte koeien geduldig staan te herkauwen en schapen wachten tot ze weer geschoren worden, afgewisseld met moerassige stroken met moerasflora en rietkragen en altijd op de verre achtergrond de buitenwijken van steden als Zaanstad, Purmerend en Amsterdam en in die uitgestrektheid gestrooid de trotse Noord-Hollandse stolpboerderijen. Aan het begin van de wandeling kwam ik door

het Openluchtmuseum De Zaanse Schans waar het wemelt van schilderachtige groene houten huisjes, houtzaagmolens en Japanse toeristen. Voor ik aan mijn tocht begon, was er nog tijd voor een kopje koffie met appelgebak in Hotel D' Vijf Broers. Fijn appelgebak, maar waar is toch dat ouderwetse appelgebak gebleven met een krokante bodem van zandtaartgebak en echte stukken appel.
Via een het noordelijke puntje van Het Twiske, een recreatie- annex natuurgebied, bereikte ik langs een smal weggetje door het Ilperveld, het pontje over het Noord-Hollands Kanaal dat mij naar het dorpje Ilpendam bracht waar ik een glas bier dronk op het terras van Het Wapen van Ilpendam. Vanuit Ilpendam gaan er veel bussen naar Amsterdam CS. Daarvan nam ik er één.

Der Vaderen Erf

Afgelopen zondag kwam ik via de nalatenschap van mijn vader in het bezit van het boek Der Vaderen Erf. Dit boek was in eerste instantie eigendom van mijn grootmoeder die in 1964 overleed. Tot mijn tiende logeerde ik daar vaak en bladerde dan altijd gefascineerd door dit boek. Het boek stamt uit 1952 en was een uitgebreide reprise van een soortgelijke uitgave uit 1912.

Het is, zoals de titel al doet vermoeden, een boek over de vaderlandsche geschiedenis, boeiend geschreven door J.J. Moerman. Maar het meest opmerkelijke aan dit boek zijn de illlustraties. Die kon de gebruiker sparen bij producten van Koek- en Beschuitfabriek G. Hille en Zoon (dit bedrijf bestaat wellicht niet meer). De meeste zijn ongeveer 10 bij 5 centimeter, maar er zitten ook enkele afbeeldingen tussen van een halve of hele pagina. Ze blinken uit door een fantastisch oog voor detail en een bijna natuurlijke levendigheid. Het zijn aquarellen van de hand van J.W. Heijting die hier niet onderdoet voor de roemruchte Cornelis Jetses. De afbeeldingen zijn weliswaar enigszins geromantiseerd, maar toch heb ik bij verschillende historische vaderlandse gebeurtenissen nog steeds het beeld voor ogen, zoals J.W. Heijting dat ooit voor ons geschilderd heeft.

Hiernaast bijvoorbeeld de oorspronkelijk paginagrote afbeelding van de landing van koning Willem I te Scheveningen in 1813.

Wie heeft er gelijk?

Tijdens mijn korte ochtendwandeling werd ik ingehaald door twee fietsende jonge dames. Ik ving een vluchtige flard op van hun gesptrek. De ene jonge vrouw zei tegen de andere: "en hij natuurlijk van ja, maar dit en dat en zus en zo."

Het is mij wel vaker opgevallen dat wanneer iemand aan een vriend, vriendin of familielid verslag doet van een recent meningsverschil, de verteller de argumentatie van de tegenpartij in dat soort bewoordingen samenvat. Ik denk dat de hij of zij op deze wijze wil uitdrukken dat de argumentatie van de ander volstrekt onredelijk was. Dit wordt nog versterkt door deze woorden in een extreem zeurderige toon weer te geven. Als om aan te geven: het antwoord van mijn tegenstrever bevatte niet meer dan volstrekt voorspelbaar gezeur dat de moeite niet is om woordelijk te recapituleren. Wellicht weet de spreker al helemaal niet meer wat zijn of haar opponent heeft gezegd, ook omdat hij of zij daar nauwelijks aandacht aan heeft besteed. Vaak werkt deze manier van samenvatten. Je ziet de toehoorder begripvol knikken, van "ja die tegenpartij van jou is volstrekt in het ongelijk". Wellicht is het een gemeenschappelijke bekende en hebben zij al een vastgelegd oordeel over diens standpunten.

Het is overigens niet ondenkbaar dat de vermelde opponent zelf aan een vriend of familielid ook verslag doet van dit meningsverschil. En daarbij de argumentatie van zijn of haar tegenstrever in ongeveer gelijk luidende woorden samenvat. En dat de verteller en zijn of haar toehoorder ook tot de conclusie komen dat de ander volstrekt onredelijk was. Immers: gelijk of ongelijk hangt vaak niet af van de inhoud, maar van gezichtspunt, loyaliteit en vooroordelen.