Over parallelle universums

Je hoort wel eens spreken over parallelle universums. Niet door mij, want ik kan normaal gesproken weinig met  dat begrip. Er zijn buiten mij mensen die dit topic heel serieus nemen. Voor hen zijn parallelle universums iets dat bestaat of heel goed zou kunnen bestaan. Ik vang daar wel eens iets over op, maar ik laat het ook weer afglijden, want er komen zo op het eerste gezicht geen interessante antwoorden, laat staan vragen uit voort. Die indruk heb ik in ieder geval vooralsnog niet gekregen.

Eigenlijk zie je hier een voorbeeld van wat ik dan zou willen aanduiden als parallel universum. En in die opvatting heeft praktisch ieder mens zijn eigen parallelle universum. Mensen die het weleens hebben over parallelle universums leven vanuit mijn gezichtspunt in een parallel universum. Zij bestaan, zij leven gelijktijdig met mij, zitten wellicht ook wel eens in de trein, Het kunnen collega's zijn, mensen die in een massa staan die ik zie als er een directe uitzending is. Ik maak wel eens contact met hen, koop iets van ze, maak een praatje met ze over het weer, of zij zijn deelgenoot bij het volbrengen van een taak. Sterker zij zouden vrienden kunnen zijn of meer. Maar zij zijn daarnaast in een universum dat gelijk met mij bestaat, maar dat verder buiten mij om bestaat, namelijk het universum waarin men gewag maakt van parallelle universums. Dat is helemaal niet erg. Je voelt je niet buitengesloten, want je sluit jezelf buiten. En de mensen die weleens parallelle universums te berde brengen zien mij wellicht ook als onderdeel van een parallel universum.

Zo ben ik omringd door vele parallelle universums. Behalve die van de mensen die kond doen van parallelle universums kunnen dat Marco Borsatofans, kickboksers, motorrijders, hengelaars, in-astrologie-gelovers, mensen die naar de Costa del Sol gaan op vakantie, alpinisten, parachutisten enzovoort, enzovoort. Kortom ieder mens is omringd door parallelle universums. Soms vang je er wel eens een glimp van op van zo'n parallel universum en van tijd tot tijd kun je het even geïnteresseerd aanzien als boeiend verschijnsel. Maar uiteindelijk blijven het parallelle universums. En dat is, denk ik, maar goed ook.

Als niemand luistert naar niemand

Onderweg naar de supermarkt hield ik vanmiddag even halt bij een kraam van een idealistische organisatie die ik enige sympathie toedraag. Ik zette mijn handtekening voor het nobele doel en had hiermee mijn kleine steentje weer bijgedragen. Aan de kraam was een affiche bevestigd. Daarop stond de volgende tekst:

"Als niemand luistert
naar niemand
dan vallen er doden
in plaats van woorden."

Deze woorden wekten een zekere droefenis in mij. Ze hebben iets dwingends, maar ook een zweem van machteloosheid. En het is alsof ze een verbod uitvaardigen te twijfelen aan hun juistheid. Dus ik kreeg van de weeromstuit juist een sterke behoefte om de juistheid van deze tekst te betwisten. Zij schetst het beeld van een chaos en een kakofonie van ongehoorde woorden, want ieder houdt zich doof. Wellicht zal men dan na verloop van tijd het opgeven en klinken er geen woorden meer. Of er dan doden vallen? Komt wellicht voor, maar vaker beperkt men zich ertoe moedeloos uiteen te gaan. En mogelijk komt men dan de volgende dag weer bijeen om een nieuwe poging te wagen. Volgens mij wordt het pas gevaarlijk wanneer één partij eenzijdig besluit op te houden met luisteren en verlangt dat de anderen zwijgen. Die anderen worden dan verplicht te luisteren.

Het is niet mijn doel hier mij vrolijk te maken over de bedenkster van deze tekst de Tsjechisch-Nederlandse dichter/schrijver/vertaler Jana Beranova. Maar ik denk dat de tekst zo sterk uitdraagt diepzinnig te zijn dat zij velen belet na te denken en vandaar mijn lichte droefenis deze middag. De zweem van machteloosheid zit hem in het feit dat de woorden niemand in staat stellen zijn of haar houding te bepalen. Geen mens besluit na lezing ervan om voortaan te gaan luisteren naar iemand.

Sinterklaasoverpeinzing

Je hebt een sinterklaasliedje dat eindigt met:
"(...)En strooi dan wat lekkers
in één of andere hoek."

Toon Hermans heeft al eens opgemerkt dat onduidelijk blijft in welke hoek al dit lekkers gestrooid wordt, maar los daarvan:
Ik herinner mij dat vaak na deze regels luidkeels het woord koekoek geroepen werd. En dat had altijd iets over zich dat het erg ondeugend was om koekoek te roepen aan het eind van dit lied. Maar het was een goedmoedig soort ondeugendheid waar ook door grote mensen met  een besmuikte olijkheid aan werd deelgenomen. Dit oogluikend toestaan was wellicht een geslaagd stukje repressieve tolerantie van de kant van Sint.