Vroom & Dreesman, mijn oma en ik

Ik denk dat de eerste die mij meenam naar Vroom & Dreesman mijn oma van vaderskant was. Zij woonde in een bovenwoning in de Utrechtse wijk Hoograven tot zij in 1963 overleed. Ik was toen 10 jaar oud. In die jaren tot haar dood ging ik vaak bij oma Utrecht logeren. Zij had in het verzet gezeten en was daarvoor gestraft met een driejarig verblijf in concentratiekamp Ravensbrück. Ze had wat geld gehad van Duitsland in het kader van de Wiedergutmachung. Dus nam ze me mee met allerlei uitjes. We gingen naar Madurodam of naar de, toen gloednieuwe, Euromast of de Pier in Scheveningen. Als het weer mooi was en als hij reed namen we lijn A naar Rhijnauwen, waar we op het terras langs de Kromme Rijn een pannenkoek aten. Eén keer ging ik met haar naar een bijeenkomst van de Expoge, de vereniging van expolitieke gevangenen. De verhalen die ik daar hoorde waren eigenlijk niet geschikt voor een kind van onder de 10 jaar.

En een vast uitstapje was ook naar het centrum van Utrecht. Daar was nog het oude station, ontworpen door Sybolt van Ravenstein een architect van wie bijna alle bouwwerken zo onderhand weer gesloopt zijn (dat had-ie niet verdiend). Dan kreeg ik een taartje bij de Rutecks in het oude jaarbeursgebouw op Vredenburg, of een kinderijsje. En vervolgens ging het naar een warenhuis. Dat kon toen ook de Galerie Moderne zijn, maar ook heel vaak de Vroom & Dreesman. Ik was daar zeer van onder de indruk, die ampersand (&) in de naam alleen al vond ik chique, En dan al die spullen die er verkocht werden en de grootheid van alles. Dat had je niet in Zaltbommel. Het speelgoed, de boeken, al het lekkers en al die andere artikelen die lagen uitgestald, bekeken door honderden kooplustige bezoekers. Nogmaals, dat had je niet in Zaltbommel. En waar ik het meest van onder de indruk was, waren de mechanische middelen waarmee de verschillende etages met elkaar verbonden waren, de liften en de roltrappen. Eigenlijk vooral de roltrappen waar je voortdurend mensen mee omhoog en omlaag zag gaan, alsof er nooit een einde kwam aan de voorraad mensen  die voortdurend als een soort carroussel naar boven en naar beneden gevoerd werden. Gelukkig was het restaurant op de hoogste etage. En natuurlijk gingen we daarheen want oma vond het weer tijd voor een taartje of een ijsje.
Op de terugweg naar huis kocht oma nog een doosje met Utrechtse Domtorentjes bij de banketbakker aan de voet van de domtoren. Een cilindervormig gebakje van chocola met een slagroomvulling. Lekker waren die.

Heeft Judith Herzberg gelijk?

Deze week vernamen wij dat de dichter/toneelschrijver Judith Herzberg enkele maanden geleden boos uit het comité van aanbeveling van het Verzetsmuseum is gestapt. Steen des aanstoots was het feit dat koning Willem Alexander een tentoonstelling over politieke gevangenen opende. Deze vorst is namelijk getrouwd met de dochter van iemand die in de jaren '70 deel uitmaakte van een regering die een belabberde reputatie had en heeft als het gaat om mensenrechten in het algemeen en het omgaan met politieke gevangenen in het bijzonder. Kortom: Willem Alexander werd door Judith Herzberg afgerekend op het doen en laten van zijn schoonvader.
Ik weet natuurlijk niet of u schoonouders heeft en wat uw relatie is met hen is. Maar voelt u zich op welke wijze dan ook verantwoordelijk voor hun doen en laten?. Zelf komt Willem Alexander uit een familie die zich sinds Emma altijd keurig aan de democratische spelregels heeft gehouden. Wellicht niet altijd van harte, maar toch. En gedurende de tweede wereldoorlog hebben de leden van die familie een positieve bijdrage geleverd aan de uiteindelijke nederlaag van het nazisme. Wederom, wellicht niet altijd van harte, maar toch.
De echtgenote van de koning heeft zich op de dag dat de verloving publiek werd gemaakt, gedistancieerd van het regime waar haar vader deel van uitmaakte. Maar, zegt Herzberg, "Hij zou zich in woord en geschrift wat meer expliciet ten nadele van mensenrechtenschendingen moeten uitlaten." Ik heb nu geen voorbeelden bij de hand, maar ik kan me niet voorstellen dat iemand twee en een half jaar staatshoofd van Nederland kan zijn, zonder zich bij gelegenheid in die zin uit te spreken. En dan nog: is die eis van Herzberg redelijk? Dat kun je je redelijkerwijs wel afvragen.
Om kort te gaan: het kost mij moeite om begrip te krijgen voor de houding van Judith Herzberg. Iemand afrekenen op de daden van zijn schoonvader lijkt me niet fair.
Overigens, voor zover ik daar kennis van heb genomen, heb ik alle respect voor het dicht- en toneelwerk van Judith Herzberg. Ik ga straks weer een paar gedichten uit haar bundel Botshol lezen.

De vreugde van de zin van het leven

Veel mensen zijn nog steeds op zoek naar de zin van het leven. Zij zijn de optimisten, degenen die menen dat er zoiets ís als de zin van het leven. Die hoeft enkel maar gevonden te worden. Vaak worden zij op hun zoektocht verblijd met onverwachte serendipiteit.
Er zijn ook mensen die zich er op beroemen de zin van het leven reeds gevonden te hebben. En daar is niks mis mee. Welk bezwaar kan er zijn tegen de overtuiging dat deze of gene activiteit of dit geloof in hogere machten en het zich daaraan overgeven, wordt ervaren als de zin van het leven. Het kan voor velen een bron van vreugde en troost zijn. Daar kun je gerust een beetje jaloers op zijn. Ze moeten natuurlijk niet gaan trachten deze overtuiging op hinderlijke wijze aan anderen op te dringen, zoals sommige mensen doen.
En dan zijn er natuurlijk nog de mensen die menen dat het leven totaal van elke zin ontdaan is. Zo op het eerste gezicht lijkt dat een mening die aanleiding geeft tot een zwartgallige levensvisie, maar dat hoeft lang niet altijd het geval te zijn. Deze mensen kunnen leven met de ontspannende gedachte dat zij zich over de vraag naar de zin van het leven in ieder geval niet druk hoeven te maken en gelijkmoedig de dingen des levens op zich af te laten komen. En dat kan ook plezierig zijn.
Hoe dan ook. Hoe u ook aankijkt tegen het vraagstuk van de zin des levens aankijkt. Het hoeft u niet te beletten blijmoedig in het leven te staan.